Vanaf de eerste sessie die Hanne en Annemie voor ons begeleid hebben, hebben zij een vertrouwensband kunnen maken met onze familie. Tijdens die sessie, ondertussen meer dan 2 jaar geleden, hebben ze een dialoog op gang kunnen trekken, waarbij ook veel aandacht is gegeven aan wat leeft in de “onderstroom”. Die onderstroom bestond uit onuitgesproken assumpties, percepties en frustraties. Door een veilige en open omgeving te creëren, zijn Hanne en Annemie er in geslaagd om deze onderwerpen bespreekbaar te maken. Sindsdien, begeleiden ze op tweejaarlijkse basis onze bijeenkomsten. Door haar inzicht in het proces en objectieve expertise, helpt Hanne ons stapsgewijs om de openheid en verbondenheid in de familie verder op te bouwen. Ze helpt ons ook om de juiste snelheid aan te houden, door te duwen waar nodig en maar ook extra tijd te besteden aan het proces. Ook naast de sessies, kan je steeds bij hen terecht voor raad en advies. Wij zijn hen bijzonder dankbaar voor de begeleiding tot nu toe, en kijken met vertrouwen uit naar een lange samenwerking.
Céline Haspeslagh (NextGen, lid van familiaal comité)
‘Door het proces van het opmaken van een familiecharter kwamen we niet alleen tot heldere afspraken voor de toekomst van ons familiebedrijf maar kwamen we ook als familie dichter bij elkaar. De begeleiding van Hanne en Annemie hierin was cruciaal. Zij bewaakten het evenwicht tussen de inhoud van dit proces (de opmaak van een duidelijk charter) en de manier waarop dit tot stand kwam: alle meningen en standpunten kregen een plaats. Wij kijken trots en tevreden terug op dit proces.’
CEO Wouter Torfs, Schoenen Torfs
Het opstellen van een familiecharter vergt veel meer dan een grondige kennis van juridische en fiscale afspraken tussen familieleden. Hanne Van Waeyenberge koppelt die technische kennis aan een mensgerichte aanpak. Door haar geduldig in vraag stellen enerzijds en aanporren anderzijds, slaagt ze erin om een sfeer van vertrouwen tussen de familieleden tot stand te brengen. Dat vertrouwen en het feit mekaar echt beter te leren kennen is noodzakelijk om het opstellen van een familiecharter, tot een goed einde te brengen. Hanne reikt veel technische maar ook psychologische handvaten aan, waardoor een familiecharter niet enkel een “afgewerkt document” wordt, maar vooral een doorleefde leidraad voor de familiale interacties in de toekomst. Als vertrouwenspersoon van een familie, kan ik Hanne sterk aanbevelen, niet alleen voor het proces van het opstellen van een familiecharter, maar ook voor de begeleiding achteraf waar nodig”
Luc Haegemans, familiaal adviseur, Duggan Associates bvba, en vertrouwenspersoon van een familie.
Na enige aarzeling besloten we als tweede generatie (broer en zus) van een familie bedrijf iets te ondernemen om ons bedrijf, vanuit de familie, in goede banen te leiden naar de toekomst toe (governance). We hebben Hanne onder de arm genomen om beide generaties hierbij te begeleiden en dit bleek achteraf een zeer goede beslissing te zijn geweest.
Zoals velen, beseften wij niet goed hoe belangrijk het wel was om voor een degelijk familie bestuur te zorgen, goede afspraken te maken en reeds te denken aan de volgende generatie. Hanne maakte ons dit niet alleen zeer duidelijk maar ook aanvaardbaar voor beide generaties. Zij begeleidde ons zeer professioneel bij de talrijke stappen die we ondertussen hebben gezet.
En wat zeker zo belangrijk was voor ons, was hoe zij succesvol, en met veel geduld de brug kon slagen tussen ons als tweede generatie en de oudere generatie (vader-ondernemer), waartussen visies en meningen soms erg verschilden. Dit verliep steeds in een rustige en goede sfeer waarin iedereen zich kon terugvinden.
Wij zijn zeer tevreden met Hanne en zouden iedereen die deel uitmaakt van een familiebedrijf echt aanraden zulk proces door te maken.
Familiale aandeelhouder en bestuurder (2de generatie)
Uiteindelijk moet het de ultieme zorg zijn van iedere familie het familiaal bedrijf goed te besturen. Dat kan pas als er rust is in het aandeelhouderschap. Door middel van een charter proces worden alle vragen die latent in een familie leven geadresseerd en bespreekbaar gemaakt. Het charter kan ervoor zorgen dat er minder kans is op familiale wrijvingen en discussies omdat er vooraf in een frictievrije periode een aantal zaken doorgesproken en vastgelegd worden. In der minne kan op een ontwapende manier dit proces begeleiden. Door de neutrale en integere manier waarop Hanne dit organiseert is zowat alles bespreekbaar. De sterke ervaring in dat soort processen zorgt ervoor dat het geheel op een comfortabele manier verloopt.
Getuigenis van een ‘West-Vlaamse ondernemersfamilie met een 170 tal medewerkers”
Veel familiale begeleiders focussen op de output die families verwachten- typisch een goede charter. Hanne en haar collega’s hebben begrepen dat de echte toegevoegde waarde eerder in het proces zelf zit, het verbeteren van de communicatie, en het vergroten van onderlinge kennis en respect. Dat begeleiden ze op schitterende wijze: discreet en met de juiste toets.
Een familiaal voorzitter
Met ‘in der minne’ wisten we ons in het charterproces gesteund door het bijzonder sterk duo Annemie en Hanne. Beiden hanteren een heel eigen stijl maar vullen mekaar in hun verscheidenheid zeer goed aan, Annemie met haar open en directe aanpak, Hanne in haar meer subtiele maar daarom niet minder doortastende attitude. Beiden zijn gepokt en gemazeld in het familiale bedrijfsleven en wisten vanuit die achtergrond gerichte interventies te doen, zonder evenwel hun model op te leggen. Het intelligente duo kreeg snel voeling met het eigene van ons familiebedrijf, speelde discreet in op de heersende groepsdynamiek en bouwde gestaag aan iets uniek wat voor elke familie weer anders zal zijn. Belangrijke meerwaarde is dat ‘in der minne’ een veilig kader kan creëren waarbij ze op een hartelijk uitnodigende manier oog heeft voor alle deelnemers aan dit werkproces.
Stefan Verlinden, familiaal bestuurder
Wij hebben een familieforum gehad met de derde en vierde generatie om samen de waarden van onze familie te definiëren. Het proces dat Hanne en Annemie daarbij gebruikt hebben was ludiek, creatief en zeer interactief. Ze waken er vooral over dat elk familielid aan bod komt en dat het proces zeer democratisch verloopt. Hun approach is psychologisch onderbouwd en resultaatgericht.
Martine Haspeslagh-Van den Poel , familielid Ardo
In 1ste fase heeft de familie getracht om zelf een structuur op te zetten met de hulp van haar eigen raadgevers. Maar we hebben vrij snel ingezien dat er nood was om ons te laten bijstaan door een externe persoon. Een persoon met de nodige expertise en die de nodige knowhow kon aanbrengen om ons te begeleiden doorheen het proces, die de nodige structuur kon aanbrengen in de besprekingen die uiteindelijk de gesprekken kon faciliteren en een open dialoog tot stand brengen.
We zijn eigenlijk door een maturiteitsproces gegaan dat samen ging met een verandering in eenieders mindset. Deze verandering in mindset heeft een tijdsspanne van 2 jaar in beslag genomen waarbij we om de 2 maanden een vergadering hadden op een neutrale plek, weg van de business en weg van de routines.
Door de begeleiding van een externe persoon werden er barrières doorbroken en kwamen gevoelige onderwerpen aan bod die anders nooit besproken werden. De betrokkenheid van eenieder werd vergroot, zowel operationele als niet operationele aandeelhouder, ook de meest teruggetrokken persoon kwam aan bod.
Een actief familieraadslid van de 3de generatie
Hanne komt zelf uit een ondernemersfamilie en weet dus als geen ander welke dynamieken er heersen in een familiebedrijf en welke gevoeligheden er zijn.
In de workshop die zij begeleidde voor toch een vrij grote groep deelnemers slaagt ze er in op een veilige manier dingen bespreekbaar te maken (ook voor mensen die vrij introvert zijn).
Tine Degryse, projectverantwoordelijke Voka-Kamer van Koophandel West-Vlaanderen
Wij waardeerden in de training:
- de interactie
- de wijze van presentatie en het betrekken van de deelnemers
- de gedrevenheid van de lesgever
- de groepsoefening buiten in de tuin
- het kunnen overleggen met iemand uit een andere familie in dezelfde situatie
- dat het heel interactief was
Deelnemer aan een training voor familiebedrijven
Mijn appreciatie voor het werk van ‘inderminne’ is niet alleen geïnspireerd door de positieve ervaring bij de hernieuwing ons charter en afspraken voor de familie Torfs, maar ook door hoe ik in mijn werkveld bij familiebedrijven soms de aarzeling en vertwijfeling zie om dit proces aan te vatten. Het is een open deur intrappen: de overdracht van het familiebedrijf naar een volgende generatie is vooral een emotioneel delicaat proces. Onmogelijk dat dit het werk of de zienswijze kan zijn van 1 persoon (m/v), die zijn persoonlijke voorkeur doordrukt. Een breed gedragen oplossing, waarin alle betrokkenen zich bewust zijn van hun rol en alzo hun persoonlijk zienswijze (en emotie) kunnen aan bod laten komen, zal altijd veel duurzamer zijn.
Alvorens er met andere specialisten en dienstverleners gestart kan worden aan de contractuele uitwerking van de gemaakte keuzes, komen best deze emoties en voorkeuren van alle betrokken op een verbindende en respectvolle manier op de familietafel. Het is daar dat de grootste toegevoegde waarde van ‘inderminne’ zich situeert: met al hun ervaring zijn Hanne en Annemie goed geplaatst om het proces op dit terrein te faciliteren en te bewaken. Als competente outsider bieden ze de deelnemers aan het proces voldoende veiligheid om zich uit te spreken en zullen ze bemiddelen in een mogelijks gepassioneerd debat tussen de familieleden, zeker als er een historische vrees voor conflicten is.
Patrick Torfs
De overdracht naar een volgende generatie in een familiebedrijf is een delicaat proces. Om conflicten te vermijden in een familie is een goed charter met goede afspraken essentieel. Het tijdstip waarop wij dat gedaan hebben was ideaal, dit was vóór de eersten van de volgende generatie aan de deur kwamen kloppen. In der minne heeft ons gedurende verschillende sessies met de hele familie geloodst naar een goed en onderbouwd charter.
Ik voelde me gesteund en veilig tijdens het hele proces waarbij zowel Hanne als Annemie ons uitermate bekwaam begeleidden. Er werd veel belang gehecht aan de voortgang en de afspraken die in consensus tot stand kwamen en waarbij er veel aandacht ging naar het “proces”. Het proces, de sfeer waarin alles verliep werd bijzonder goed begeleid door In der minne. Zij hadden oog voor ieder van ons, ieder met zijn/haar kwaliteiten, angsten, verzuchtingen, wensen,… Zij zorgden ervoor dat heel het proces in alle veiligheid verliep en dat iedereen aan bod kwam.
Op deze manier hebben wij er samen voor gezorgd dat er veel minder spanningen kunnen opborrelen in de toekomst en is de familiale betrokkenheid van ieder van ons vergroot. Het is cruciaal om je als familie te laten begeleiden door een externe partner met kennis van zaken en veel ervaring in het opmaken van een sterk kader. Vooral om de soms gevoelige onderwerpen bespreekbaar te maken op een serene, open manier.
Karla Van Orshaegen, betrokken aandeelhouder (3de generatie)